Chemie, biologie en ict zijn drie verschillende disciplines. Bij EV Biotech komen ze bij elkaar waardoor bacteriën vanille gaan maken of afval opeten en bioplastics ‘uitpoepen’.
Het klinkt zo simpel: het gen van een vanilleplant aan een bacterie hangen en vervolgens gaat die bacterie vanille produceren. De bacterie als vanillefabriek.
Zo eenvoudig als het hier omschreven staat is niet de wetenschappelijke versie, maar in grove lijnen is dit wel het verhaal van EV Biotech uit Groningen. Met een internationale ploeg van hoog opgeleide mensen werkt Linda Dijkshoorn aan deze en drie andere ‘bacteriefabrieken’, ofwel productiesystemen van micro-organismen.
‘Verhaal volledig ingeslepen’
,,Alles wat we doen zie je niet, het is microscopisch klein’’, zegt ze als CEO van EV Biotech. Dijkshoorn is farmaceutisch bioloog. Ze vertelt in een razend tempo op begrijpelijke wijze wat het bedrijf doet. Lachend: ,,Ik moet dit verhaal zo vaak vertellen dat het er volledig ingeslepen is.’’
Het gaat bij EV Biotech om de bewerking van bacteriën of microbiëlen (gist) in een laboratorium in combinatie met computermodellen. EV Biotech verricht dit werk in het Innolab Agrifood, dat ondergebracht is in het Avebe-lab op Campus Groningen.
Het nieuwe goud
Er is grote vraag naar vanille, ook wel het nieuwe goud genoemd. ,,En die blijft maar groeien’’, zegt Dijkshoorn. Met de op Madagascar groeiende vanille-orchidee is aan die vraag niet te voldoen, ook al omdat de oogst de laatste jaren slecht was. De arbeidskosten maken het bovendien duur. En dus worden alternatieven gezocht. Er is bijvoorbeeld al een kunstmatig uit aardolie getrokken vanille met een flinke carbon-footprint (CO2-nadelig), zoals dat heet. Dijkshoorn: ,,Ik ben een fan van chemie maar soms heeft dat ook nadelen.’’
De vanille van EV Biotech komt uit een genetisch gemodificeerd micro-organisme. ,,Absoluut’’, benadrukt Dijkshoorn. Van de vanilleplant wordt een dna-streng getrokken dat in een snel vermeerderende bacterie wordt geïnstalleerd. Die bacterie is veilig, er wordt al honderd jaar met dit soort bacteriën gewerkt, zo stelt Dijkshoorn. ,,We gebruiken micro-organismen die ook je lekkere biertje maken.’’
Sneller en accurater
EV Biotech is niet de enige in de wereld die bacteriën op deze manier aan het werk zet. Het grote verschil is wel dat EV Biotech speciale software gebruikt om de kans op succes te vergroten. Testjes met de bacteriën duren normaal gesproken twee maanden en bij een onbevredigende uitkomst moet daarna het werk opnieuw worden gedaan. EV Biotech zet vooraf eigenschappen, omstandigheden en ervaringen rond de test in een computermodel en kan daarmee sneller en accurater resultaten boeken.
Dijkshoorn: ,,Voor een deel weten we vooraf al wat er gaat gebeuren. We maken gebruik van de kennis die we al hebben. Dat zit allemaal opgesloten in een door ons ontwikkeld model. Met software, chemie en biologie besparen we nu enorm veel tijd. In plaats van dat het twee maanden duurt, hebben we nu na twee uur een uitslag.’’
Eiwit niet happy
Tijdens het proces moet er soms wat ‘gesleuteld’ worden, zo vertelt Dijkshoorn. Een eiwit uit de vanille plant kan zich wel eens niet happy voelen in het micro-organisme en dan is het als met een gekookt eitje, zo meldt ze, dat het niet meer terug wil naar de oorspronkelijk bedoelde vorm en functie. ,,Het vormt dan dikke korrels in de cel. Dan zijn ze inactief.’’
Genetisch gemodificeerde artikelen hebben vaak nog een wat kwade reuk. Dijkshoorn kijkt naar de voordelen. ,,Als je deze technieken niet wilt gebruiken, moet je andere processen toepassen die andere nadelen kennen’’, vindt ze. Neem de vanille uit aardolie of insuline die via kalfjes wordt aangemaakt. Dijkshoorn: ,,Er is geen extra co2-uitstoot en het is veilig te gebruiken door mensen.’’
‘In onze darmen microplastics’
De bacteriën bieden bovendien tal van mogelijkheden. Ze werkt ook aan een bacterie die afvalstromen opeet en bioplastics ‘uitpoept’. Dijkshoorn: ,,The missing link in het hele proces tot nu toe is dat afval waardevol wordt. Daar werken wij aan.’’ Ze duidt op het belang van dit soort technieken: ,,Plastics breken niet af, wij hebben in onze darmen inmiddels grote hoeveelheden microplastics.’’
Dijkshoorn weet één ding zeker: ,,EV Biotech is heel goed in het vervaardigen van bacteriën die producten maken. Dat is heel interessant voor de farmacie. Maar we kunnen ook met geuren en smaken werken en nieuwe materialen maken. Ik ben ervan overtuigd dat we dat allemaal kunnen, maar we moeten nu laten zien dat het kan.’’
Bron: https://www.dvhn.nl/economie/EV-Biotech-tovert-bacteri%C3%ABn-om-tot-vanillefabriek-24275628.html
